در دیار گوگلي‌ها - بخش اول

گزارشی از کنفرانس Google I/O 2013
ماهنامه شبکه - خرداد 1392 شماره 145

علی حسینی

اشاره:

ماهنامه شبکه - کنفرانس Google I/O که همه‌ساله به‌منظور گردهم آوردن برنامه‌نويسان و توسعه‌دهندگان سکوهای گوگلی و معرفی تازه‌های بزرگ‌ترين شرکت اينترنتی جهان در شهر سن‌فرانسيسکو واقع در ايالت کاليفرنيای امريکا برگزار می‌شود، امسال نيز طی روزهای 15 تا 17 ماه می درهای خود را به‌روی حضار گشود.

کنفرانس Google I/O که همه‌ساله به‌منظور گردهم آوردن برنامه‌نويسان و توسعه‌دهندگان سکوهای گوگلی و معرفی تازه‌های بزرگ‌ترين شرکت اينترنتی جهان در شهر سن‌فرانسيسکو واقع در ايالت کاليفرنيای امريکا برگزار می‌شود، امسال نيز طی روزهای 15 تا 17 ماه می درهای خود را به‌روی حضار گشود. قيمت هر بليت‌ برای شرکت در کنفرانس امسال 900 دلار بود (برای دانشجويان و اعضای هيئت علمی دانشگاه‌ها 300 دلار). شرط اعطای بليت به خريداران اين بودکه باید هم در سرويس گوگل‌پلاس و هم در سرويس گوگل والت حساب کاربری داشته باشند. با وجود این، طبق خبری که سايت تک‌کرانچ در روز 13 مارس منتشر کرد، همه بليت‌های گردهمایی امسال طی تنها 49 دقيقه به‌فروش رسيد! البته، رکورد سال گذشته از اين نيز کمتر بود و گوگل توانسته ‌بود در کمتر از 30‌ دقيقه همه بليت‌ها را به فروش برساند. جالب آن‌که بليت‌های کنفرانس سال 2010 طی 50 روز و کنفرانس سال 2009 در 90 روز فروخته شده ‌بود. به‌نظر می‌رسد، استقبال فزآينده محافل فناوری از کنفرانس گوگل طی سال‌های اخير، نشانه‌ای‌آشکار باشد از اين‌که گوگل تا چه حد در زندگی روزمره مردم جهان تأثيرگذار بوده‌‌ است.

خدماتی برای مطالعه ديجيتال
يکی از تازه‌های کنفرانس امسال خبر به‌روزسازی سرويس  Google Play Books بود و اين‌که اکنون کاربران می‌توانند کتاب‌ها يا ديگر اسناد الکترونيک خود را به فضای ابری منتقل ‌کنند و در واقع با ايجاد يک کتابخانه آنلاين برای خود، در صورت تمايل محتوای آن‌را بين چندين دستگاه مختلف اعم از اسمارت‌فون و تبلت و... به‌اشتراک بگذارند.(شکل1)

شکل 1: سرويس Play Books گوگل (منبع: سی‌نت).

گوگل ضمن به‌روز کردن برنامه کاربردی e-reader خود برای مطالعه کتاب‌های ديجيتال، به کاربرانش اجازه می‌دهد تا 1000 فايل با فرمت PDF و EPUB را در صندوق شخصی‌شان در Google Play آپلود کنند. فايل‌ها می‌توانند هم از روی کامپيوتر کاربر آپلود و هم از روی سرويس Google Drive به اين کتابخانه منتقل شوند، به‌شرطی که حجم‌ هر فايل کمتر از 50 مگابايت باشد. پس از آپلودشدن فايل‌ها در کتابخانه، می‌توان آن‌ها را در وب يا روی اسمارت‌فون‌ها و تبلت‌های آندروئيدی و حتی روی آی‌فون، آی‌پد و آی‌پد تاچ اپل مطالعه کرد. تنظيماتی که کاربر اعمال می‌کند، روی همه اين پلتفرها يکسان خواهد بود؛ مثلاً اين‌که تا کجای يک متن را مطالعه و علامت‌گذاری کرده ‌است، يادداشت‌ها و ترجيحات چيست و... . پس مثلاً اگر مقداری از مطلب را روی اسمارت‌فون آندروئيدی‌تان خوانده‌ايد، می‌توانيد بقيه‌اش را روی وب پی بگيريد. گوگل با امکانات نوينی که به اين سرويس افزوده ‌است، يک گام از اپل پيش ‌است زیرا کاربران برنامه iBook اپل فعلاً نمی‌توانند محتوای موردنظر خود را در فضای سرويس‌شان آپلود کنند.

اوبونتو روی عينک گوگلی!
گوگل در نخستين روز کنفرانس جلسه‌ای را برگزار کرد که عنوان جالبی برای آن انتخاب شده ‌بود: Voiding your Warranty يا «از اعتبار انداختن ضمانت‌نامه‌تان»! و طی آن کارکنان اين شرکت به حضار نشان دادند که چگونه می‌توان با دستکاری کردن عينک گوگلی يا Google Glass لينوکس اوبونتو (يا هر توزيع ديگری از لينوکس) را روی آن نصب کرد. پس علت نام‌گذاری اين جلسه مشخص شد! زیرا کاربران می‌توانند با به‌اصطلاح هک کردن عينک گوگلی خود سيستم‌عاملی غير از آندروئيد را روی آن نصب کنند و البته، با دستکاری‌کردن عينک، قاعدتاً بايد گارانتی آن‌ از اعتبار بيفتد. آن‌چه در شکل2 می‌بينيد نمایی از نمايشگر يک لپ‌تاپ است که در قسمت فوقانی صفحه‌اش، پنجره پايانه خط فرمان باز شده‌ است و خروجی يا در واقع تصاوير دريافتی از Google Glass در زير آن نمايش داده می‌شود.

شکل 2: چگونگی نصب اوبونتو روی عينک گوگل؛ ابزار خط فرمان در بالا و تصوير دريافتی از عينک گوگل در پايين صفحه نمايشگر (منبع: انگجت).

هک کردن عينک گوگل چند مرحله دارد: نخست دستکاری چند پکيج APK (يکی از فرمت‌های خاص آندروئيد) از جمله برنامه‌های لانچر، Settings و Notepad با استفاده از ابزار خط فرمان ADB (سرنام Android Debug Bridge)؛ سپس ايجاد ارتباط بلوتوث بين عينک گوگل، صفحه‌کليد و پد ‌لمسی لپ‌تاپ. پس از آن می‌توان با استفاده از يک بوت سريع و ثبت يک image از بوت اخير سيستم‌عامل، به‌عنوان کاربر روت به سيستم دسترسی يافت و در برنامه بوت‌لودر نفوذ کرد. با طی اين مراحل می شود به‌طور کامل تنظيمات Google Glass را در‌اختيار گرفت. برای اجرای اوبونتو روی عينک گوگل البته، به دو برنامه نياز خواهيد داشت: يکی Android Terminal Emulator و ديگری  Complete Linux Installer که اين برنامه دومی به‌شما اجازه می‌دهد هر توزيعی از لينوکس را که خواستيد (از جمله اوبونتو) دانلود و اجرا کنيد. به اين ترتيب، می‌توانيد از SSH يا VNC برای دسترسی به اوبونتویی که روی عينک در حال اجرا است، بهره ببريد.

آينده جست‌وجو: گفت‌وگو با کامپيوتر
گوگل برای جست‌وجو، آينده‌ای را تصور می‌کند که بی‌شباهت به فيلم‌های علمی‌تخيلی نيست. توسعه‌دهندگان اين شرکت روزی را پيش‌بينی می‌کنند که کاربران بتوانند مثل شخصيت‌های فيلم Star Trek با کامپيوترهای‌شان حرف بزنند. در اين‌صورت، می‌توانند از کامپيوترشان بپرسند که نزديک‌ترين فروشگاه، يا رستوران يا کتابخانه و... کجا است؟ و کامپيوتر به‌صورت صوتی پاسخ خواهد داد.
گوگل در کنفرانس امسال درباره موتور جست‌وجویی حرف زد که نه تنها به پرسش‌های‌تان پاسخ می‌دهد، بلکه می‌تواند با شما گفت‌وگو کند و پرسش‌های‌تان را حتی پيش از آن‌که به زبان بياوريد جواب بدهد. در چنين سيستمی، هر پرسش، به پرسش ديگری وصل می‌شود که همان روال طبيعی چرخش اطلاعات است. گوگل نيز قصد دارد همين رويه را در جست‌وجوهای کامپيوتری پياده کند. اين شرکت می‌گويد، به‌زودی روزی می‌رسد که بگوييد: «خيلی خب، گوگل، آخر اين هفته هوای فلان شهر آفتابيه؟» و بعد گوگل جواب‌تان را خواهد داد اما چه‌بسا گفت‌وگو و پرسش‌های‌تان باز هم ادامه داشته ‌باشد چون شايد بعدش بپرسيد: «از اينجا تا آن شهر چند ساعت راه است؟» و بعد اين‌که، «جاذبه‌های ديدنی‌اش کجاها هستند؟»
گوگل جست‌وجوی صوتی را به‌شکل برنامه‌ای که نقش دستيار شخصی ديجيتال را بازی می‌کند، پياده‌سازی کرده‌است. اين برنامه خيلی شبيه Siri اپل است، اما چند گام جلوتر از آن؛ چون از حد «جست‌وجوی صوتی» فراتر رفته و در قلمرو «گفت‌وگوی صوتی» قدم می‌گذارد و حتی اين فناوری را علاوه‌بر وب، به محيط دسکتاپ هم می‌آورد.
پاتريک موردهد، از تحليل‌گران شرکت Moor Insight & Strategy می‌گويد، گوگلی‌ها از Siri اپل پيش افتاده‌اند و مهم‌ترين پيشرفت‌ها در حيطه جست‌وجو اکنون از جانب گوگل است. برنامه اين شرکت در صورت موفقيت وارد حيطه کامپيوترهای شخصی نيز می‌شود؛ علاوه‌بر اين، گوگلی‌ها کاربردهای صوتی بيشتری را به برنامه خود افزوده‌اند. به اين ترتيب، فناوری آن‌ها به‌طور يکسان و فراگير روی تلفن‌های موبايل، تبلت‌ها و کامپيوترهای شخصی قابل استفاده خواهد بود. برايان بلو، از تحليلگران گارتنر نيز با اذعان به اين‌که تغييرات صورت گرفته در فناوری جست‌وجوی گوگل شيفته‌اش کرده ‌است افزود: «اين شرکت نتايج جست‌وجو را شخصی‌‌تر کرده‌ است و هر فرد بسته به علايق و سلايقش نتيجه‌ای متفاوت از ديگری را دريافت می‌کند.»
در شيوه جديد جست‌وجو می‌توانيد از گوگل بخواهيد به‌جای اين‌که لينک تصاوير موجود از جاذبه طبيعی «گراند کانيون» را برای‌تان فهرست کند، خود تصاوير موجود در وب را به‌نمايش درآورد. حتی می‌توانيد از گوگل بخواهيد عکس‌های موجود روی کامپيوتر خودتان را هم بکاود و عکس‌هایی را که در تازه‌ترين سفرتان به فلان شهر گرفته‌ايد پيدا کند. بلو می‌گويد، در واقع نتايج جست‌وجو رفته‌رفته دارند زمينه‌گراتر و شخصی‌تر می‌شوند. و اين پيشرفت بسيار بزرگی‌ است.