آی‌بی‌ام، لنوو و سرورهای x86

نگاهی به احتمال واگذاری بخشی از خط توليد سرورهای x86 آی‌بی‌ام به لنوو
ماهنامه شبکه - ارديبهشت 1392 شماره 144

گردآوری و ترجمه: علی حسینی

اشاره:

ماهنامه شبکه - آی‌بی‌ام سال‌ها است که خط سير مشخصی را برای خود تعيين کرده‌ است و تصميم‌ها و راهبردهای کلانش در راستای برنامه‌ريزی فوق پيش می‌رود و آن برنامه چيست؟ کناره‌گيری از فروش مستقيم تجهيزات ريز‌و‌درشت در بازارهای رو به افول و تمايل هرچه بيشتر به به حوزه‌های تخصصی‌‌تر و با سودآوری بيشتر.

آی‌بی‌ام سال‌ها است که خط سير مشخصی را برای خود تعيين کرده‌ است و تصميم‌ها و راهبردهای کلانش در راستای برنامه‌ريزی فوق پيش می‌رود و آن برنامه چيست؟ کناره‌گيری از فروش مستقيم تجهيزات ريز‌و‌درشت در بازارهای رو به افول و تمايل هرچه بيشتر به به حوزه‌های تخصصی‌‌تر و با سودآوری بيشتر. بر‌همين اساس آی‌بی‌ام پيش‌تر چندين زيرمجموعه خود از جمله واحد توليد کامپيوترهای شخصی، چاپگر و هاردديسک را واگذار کرد و اکنون در تازه‌ترين تغيير و تحولی که به‌احتمال روی خواهد داد، درصدد فروش بخشی از خط توليد سرورهای x86 خود برآمده است. گفته می‌شود تنها مشتری فعلی در پای ميز مذاکره، شرکت چينی لنوو است که قبلاً نيز واحد تجارت کامپيوترهای شخصی آی‌بی‌ام را به تملک خود درآورده ‌بود. و اينک ديدگاه صاحب‌نظران در اين‌باره...

پی‌سی‌ ورلد در 18 آوريل امسال براساس دو گزارش منتشرشده از سوی CRN و وال‌استريت ژورنال از مذاکره آی‌بی‌ام با لنوو برای واگذاری تجارت سرورهای x86 طرف امريکایی به طرف چينی خبر داد. مؤسسه IDC، ارزش بازار سرورهای x86 را (که دو سوم بازار کل سرورها را در دست دارند)، در سال گذشته ميلادی 35.8 ميليارد دلار برآورد کرد. فروش و واگذاری بخش‌هایی از واحد تجاری سرورهای x86 آی‌بی‌ام به لنوو (يا شايد شرکتی ديگر) در بازار جهانی اين سرورها نيز تغييرات چشمگيری ايجاد خواهد کرد. رقم پيشنهادی برای انجام این دادوستد تا لحظه نگارش اين مطلب هنوز به‌طور رسمی مشخص نشده‌ است اما سايت CRN به نقل از منابع ناشناس گفته‌ بود آی‌بی‌ام در ازای واگذاری اين بخش 5 يا 6 ميليارد دلار درخواست کرده‌است.
آی‌بی‌ام از حيث درآمد حاصل از توليد، سومين فروشنده بزرگ سرورهای x86 در جهان به‌شمار می‌رود و البته سهم اين شرکت از بازار سرورهای x86 طی چندين سال گذشته رو به کاهش گذاشته ‌است. طبق آمارهای ارائه‌شده از سوی مؤسسه پژوهشی IDC، در سال 2012 آی‌بی‌ام 15.7 درصد سهم اين بازار را در دست داشت و اين در حالی‌ است که سهم آن در سال 2010 به 17.4 درصد و درآمد حاصل از آن برابر 5.5 ميليارد دلار بود. اکنون آی‌بی‌ام می‌خواهد با واگذاری حتی بخشی از خط توليد سرورهای x86 دلارهای بيشتری را به خزانه خود واريز و سپس آن‌ها ‌را در حيطه‌های سودآورتر، به‌ويژه در بخش محصولات تحليلی و هوش تجاری سرمايه‌گذاری کند. با حضور جدی‌تر آی‌بی‌ام در اين عرصه‌ها فشار بر رقبا نيز افزايش خواهد يافت.
ريچارد فيکرا، از تحليل‌گران شرکت پژوهشی فورستر می‌گويد، اگر اين دادوستد به نتيجه برسد، لنوو (که چيزی نمانده عنوان بزرگ‌ترين فروشنده کامپيوترهای شخصی را از اچ‌پی بگيرد) به چيزی بيش از خط توليد سرورهای x86 دست خواهد يافت و آن عبارت است از نام، اعتبار و قابليت‌های بالای آی‌بی‌ام در دست‌يابی به بازار امريکای شمالی که اکنون ميدان تاخت و تاز اچ‌پی و دل شده‌است. فيکرا می‌افزايد، تاکنون هيچ‌يک از شرکت‌های آسيایی نمی‌توانستند برای فروش محصولات خود به شرکت‌های بزرگ امريکای شمالی راه مؤثری بيابند. اما از سوی ديگر تضمينی هم وجود ندارد که لنوو بتواند پا جای پای آی‌بی‌ام بگذارد و سهم کنونی اين شرکت امريکایی را در بازار سرورهای x86 همچنان حفظ کند.
نظر جين بوزمَن، از تحليلگران IDC، نيز اين است که جايگاه بازيگران در چنين صحنه‌هایی همواره تغيير می‌کند و هميشه اين شانس وجود دارد که سهم هر کدام‌شان دست‌به‌دست شود و تغيير کند. تحليل‌گران تصور نمی‌کنند که آی‌بی‌ام بخواهد خط توليد کل سيستم‌های x86 خود را واگذار کند. احتمال بر اين است که آی‌بی‌ام برای مثال واحد سيستم‌های يکپارچه، سرورهای iDataPlex و نيز واحد PureSystems را که برای کاربردهای ويژه‌ای مانند هوش تجاری و تحليل داده‌ها مهندسی شده‌است همچنان حفظ کند چون اين بخش‌های حاشيه سود بالایی دارند و به قول خود آی‌بی‌ام، «سس مخصوص و سری» اين شرکت به‌شمار می‌رود. باتوجه به تخصصی‌تر بودن چنين حيطه‌هایی، رقبا کمتر و درصد موفقيت بيشتر است.
iDataPlex نام خانواده‌ای از سرورهای آی‌بی‌ام است که در طراحی آن‌ها کاهش حجم سرور و کاهش هزينه خنک‌کردن آن اولويت ويژه‌ای دارد. شرکت‌های اينترنتی بزرگ يا زيرساخت‌های ابری کلان  و اختصاصی از مشتريان اين سرورها به شمار می‌رود. سرورهایی که در واحد PureSystems توليد می‌شوند هم از تراشه‌های x86 و هم از تراشه‌های  IBM Power پشتيبانی می‌کنند. سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای به‌کار گرفته‌شده در اين سرورها چنان مهندسی و با هم هماهنگ شده‌اند که بتوانند به‌خوبی از پس انجام محاسبات خاص مثل تحليل داده‌ها و پردازش تراکنش‌های آنلاين بربيايند.

همان‌طور که اشاره شد، آی‌بی‌ام پيش‌تر يعنی در سال 2004 واحد کامپيوترهای شخصی خود را به لنوو فروخته‌‌‌‌ و از بازار هاردديسک و چاپگر نيز کناره‌گيری کرده‌ بود. چارلز کينگ از تحليلگران Pund-IT می‌گويد: «آی‌بی‌ام هيچ‌وقت از فروش زيرمجموعه‌های خود به ديگران شرمی نداشته ‌است. پس همان‌طور که اين شرکت تجارت کامپيوترهای شخصی، هاردديسک و چاپگر را کنار گذاشت، می‌تواند از بازار سرورهای x86 نيز کنار برود تا به اهداف خود مبنی ‌بر تمرکز بيش از پيش بر حيطه‌های سودآور نزديک‌تر شود.» به‌نظر می‌رسد جينی رومتی، مديرعامل کنونی آی‌بی‌ام نيز مانند همتايان پيشين خود مايل است بار کشتی غول‌پيکر آی‌بی‌ام را باز هم سبک‌تر کند.
ريچارد پارتريج، از تحليلگران گارتنر می‌گويد، رومتی در گزارش اخير و سالانه آی‌بی‌ام آشکارا اظهار داشته‌بود که شرکتش مايل نيست در نقش فروشنده کالا ظاهر شود. بلکه هدف ديگری را در سر دارد و آن گام نهادن در مسير نوآوری، بازنگری در ابداعات گذشته و توجه به بازارهایی با ارزش مالی بالاتر است. از جمله بخش‌هایی که در صورت دستيابی به توافق ضميمه لنوو خواهد شد، خط توليد سرورهای System x آی‌بی‌ام است که سرورهای تيغه‌های، رک‌ها و تاورهای مبتنی‌بر هر دو سکوی اينتل و AMD را شامل می‌شود. 
سايت CRN همچنين به نقل منبع آگاه ديگری که البته نامی از آن برده ‌نشده می‌افزايد، آی‌بی‌ام به کارمندان خود در لابراتوار مهندسی محصولات سرور (PE) که در فضایی به مساحت 20 هزار فوت مربع (بيش از 1800 متر مربع) در ايالت کارولينای شمالی مشغول به کارند اطلاع داده ‌است که در روز اول ژوئن امسال به جمع کارکنان لنوو خواهند پيوست. اين لابراتوار از محصولات تمام خطوط توليد سرورهای آی‌بی‌ام اعم از System x ،System i ،System p و System z پشتيبانی می‌کند. مهندسان زبده سخت‌افزار و نرم‌افزار شاغل در اين آزمايشگاه مشکلات گزارش‌شده از سوی مشتريان را بازآفرينی می‌کنند تا راه برطرف‌کردن اين مشکلات را بيابند. به طور معمول مشکلاتی را گروه‌های پشتيبانی Tier 1 تا Tier 3 آی‌بی‌ام نتوانند برطرف کنند به اين لابراتور ارجاع می‌دهند.
اين منبع می‌افزايد، حتی اگر آی‌بی‌ام بخش سرورهای System x را واگذار کند سرويس‌دهی به آن‌ها را که از حاشيه سود بالایی برخوردار است، همچنان ادامه خواهد داد. به اين ترتيب پيکربندی، آزمايش و نصب و ارائه راهکارهای مديريتی به مشتريان اين سرورها مانند گذشته تداوم خواهد داشت. گفتنی است فروش سرورهای سری System x
در سال مالی 2012 با کاهشی 3.7 درصدی مواجه شد و با اين حساب می‌توان دريافت که چرا خط توليد مذکور در فهرست فروش قرار گرفته‌است.
و اما لنوو! اين شرکت با سازوکار موفقی که در پيش گرفته ‌است همچنان عرصه سرورها و مراکز داده‌ را از حضور خود خالی می‌بيند. اقدام اخير لنوو در جهت نفوذ در بازار سرورهای x86 است. اين شرکت در ماه می 2012 دو سرور RD530 و RD630 از سری ThinkServer را رونمایی کرد و آن‌ها را نخستين سرورهایی معرفی کرد که برای استفاده در شبکه‌های بزرگ طراحی شده‌اند. اين شرکت اظهار داشته‌است که درآمدش از راه فروش سرور در سال مالی 2013 در مقايسه با سال مالی پيش از آن 76 درصد رشد  داشته‌ است.
مؤسسه IDC در گزارش ماه مارس خود اعلام کرد که درآمد جهانی حاصل از بازار اين سرورها طی سه‌ماهه چهارم 2012 افزايش قابل‌توجهی را شاهد بود که علتش استقبال از پردازنده‌های سندی‌بريج اينتل بود. آی‌بی‌ام به‌رغم کاهش سهم خود در مقايسه با گذشته، در بازه زمانی يادشده با در دست داشتن 36 درصد سهم بازار صدرنشين بود. جايگاه دوم را اچ‌پی با 25 درصد در دست داشت و دل با 15 درصد در جای سوم نشسته ‌بود. با اين اوصاف، می‌توان تصور کرد که لنوو با خريد واحد تجارت سرورهای x86 آی‌بی‌ام چه امتياز بزرگی به دست خواهد آورد!